توليد آب از رطوبت هوا و نورخورشيد

 

همان‌طور كه امروزه نفت را به‌عنوان ابزار قدرت مي‌شناسند، آب نيز با توجه به محدوديت منابع آن در جهان، مي‌تواند در آينده‌اي نه‌چندان دور نماد قدرت كشورها به شمار آيد. سرزمين ايران با برخورداري از شرايط اقليمي و جغرافيايي خاص،كشور كم آبي محسوب مي‌شود. اين محدوديت با مشكلات ديگري همچون توزيع نامتناسب مكاني و زماني منابع آبي و بارش پيوند خورده، به‌طوري كه شرايط دشواري را براي بيشتر ساكنان اين آب و خاك پديد آورده است. بي‌ترديد براي رهايي از اين معضل نيازمند انديشيدن تدابير و سرمايه‌گذاري بيشتري در اين بخش هستيم. مهدي محمدزاده، محقق تبريزي كه موفق شده باساخت «سيستم آبساز خورشيدي» چاره‌اي براي اين معضل بينديشد، براي به تحقق رساندن ايده‌اش بامشكلاتي روبه‌رو شد كه به رهاكردن طرحش انجاميد. در اين گفت‌وگو، محمدزاده از ايده و طرحش براي ما مي‌گويد.

 

چرا به فكر توليد چنين دستگاهي افتاديد؟

به ياد دارم حدود 25 سال پيش كشور اتيوپي دچار خشكسالي شديدي شد كه تلفات جاني بيشماري هم همراه داشت. در آن هنگام ايده‌اي به ذهنم خطور كرد كه شايد بتوان از نور آفتاب و رطوبت هوا براي توليد آب استفاده كرد. تحقيقاتم به مدت 20 سال در اين زمينه طول كشيد تا اين‌كه سر انجام توانستم سال 85 اين اختراعم را - كه آن زمان نظير آن در هيچ كشوري ساخته نشده بود - به ثبت برسانم.

حتما دانستن اين‌كه دستگاه آبساز خورشيدي چيست و چگونه كار مي‌كند براي خيلي از مخاطبان اين روزنامه و دانش پژوهان جالب است.

دستگاه آبساز خورشيدي وسيله‌اي است كه با مصرف مقداري انرژي خورشيدي يا حرارتي رطوبت موجود در هوا را به آب تبديل مي‌كند. در اين سيستم يك محلول جاذب رطوبت (عامل اصلي سيستم) تعبيه شده كه رطوبت هوا را جذب مي‌كند.انرژي حاصل از پيل‌هاي خورشيدي اين ماده جاذب رطوبت را گرم كرده و سپس 90درصد بخار آب حاصل از اين واكنش به‌طور كامل در داخل لوله‌ها جمع‌آوري شده و به آب مقطر تبديل مي‌شود.

اين دستگاه هنگام شب يا زماني كه نور خورشيد در‌دسترس نباشد، چطور كار مي‌كند؟

هنگام شب انرژي اين سيستم از باتري‌هايي كه از سلول‌هاي خورشيدي شارژ شده است،تامين مي‌شود. البته در صورت نبود نور خورشيد مي‌توان از برق، گاز يا مايعات سوختي نيز براي تامين انرژي دستگاه استفاده كرد اما استفاده از اين نوع انرژي‌ها نسبت به انرژي رايگان و تجديدپذير خورشيدي چندان به مقرون به صرفه نيست و تقريبا براي تبديل هر ده ليتر آب بايد نيم ليتر سوخت مصرف كرد.

چه مزيتي در اين طرح به‌عنوان اولين دستگاه آبساز خورشيدي باعث تمايز آن نسبت به ساير دستگاه‌ها شده است؟

به دليل اين‌كه در هوا بين 5 تا 95 درصد رطوبت هوا وجود دارد و اين پروسه براساس سيستم‌هاي انرژي تجديدپذير انجام مي‌گيرد، مي‌توان از اين روش در مناطقي كه هيچ‌گونه تاسيسات و تجهيزات الكتريكي وجود ندارد، استفاده و در كم‌ بارش‌ترين نقاط جهان هم به مقدار كافي آب توليد كرد. اين سيستم را مي‌توان در اندازه‌هاي مختلف نصب كرد و طراحي آن نيز به‌گونه‌اي است كه محدوديتي در توليد آب ندارد و مي‌تواند آب 90 درصد مزارع كشاورزي و آب شرب مناطق محروم و كم آب روستايي را تامين كند.

محمدزاده: با درنظر گرفتن كل مساحت جغرافيايي ايران و مراكز آفتاب‌خيز آن مي‌توان تقريبا در يك‌سوم مساحت ايران با راه‌اندازي سيستم آبساز خورشيدي سالانه 500 ميليون تن محصول كشاورزي توليد كرد كه ارزش افزوده آن چند برابر نفت خواهد بود

كشور‌ ايران هم يك كشور كشاورزي است، اما متاسفانه به دليل كمبود آب و عوامل محدودكننده محيط زندگي و كشاورزي و توسعه نيافتگي برخي از صنايع در بخش توليد كشاورزي خيلي ضعيف عمل مي‌كند و با وجود پهنه وسيع و پهناورش سالانه 20 ميليون تن محصول توليد مي‌كند. ازطرف ديگر ما سالانه 50 تا60 ميليارد تومان نفت به كشورهاي خارجي صادر مي‌كنيم كه اگر اين منبع عظيم فسيلي تمام شود، ضربه مهلكي به اقتصاد كشورمان وارد مي‌شود. در صورتي كه با درنظر گرفتن كل مساحت جغرافيايي ايران و با در نظر گرفتن مراكز آفتاب‌خيز آن مي‌توانيم اين طرح را تقريبا در يك‌سوم مساحت ايران اجرايي و با راه‌اندازي سيستم گلخانه‌اي سالانه 500 ميليون تن محصول كشاورزي توليد كرد كه ارزش افزوده آن، دو تا سه برابر نفت خواهد بود؛ يعني مي‌توانيم تا 60 برابر زيان وارده حاصل از تمام شدن نفت را جبران كنيم.

در حال حاضر طرح شما در چه مرحله‌اي است؟

وقتي اين دستگاه از وزارت كار به استانداري تبريز ارجاع داده شد از آن طريق براي اخذ اعتبار به پارك علم و فناوري تبريز رفتم. در ابتدا اعتباري بالغ بر 30 ميليون تومان براي اجراي طرح مقدماتي آن تصويب شد كه در نهايت با مبلغ 25 ميليون تومان بودجه اختصاصي پارك علم و فناوري تبريز و مبلغ 25 ميليون توماني كه خود بنده سرمايه‌گذاري كردم سه فاز آن اجرايي شد، اما متاسفانه به دليل اين‌كه ناظر اين طرح شخصي فني نبود و اطلاع كافي از اين طرح نداشت، مانع ادامه اين كار شد. به همين دليل اين طرح از آن سال تاكنون همچنان بلاتكليف باقي مانده است. من اگر مي‌دانستم چنين شرايط و بي‌برنامگي در پارك علم و فناوري است، هيچ‌وقت از جلوي آن رد نمي‌شدم. حتي شكايت من از وزير كار و رئيس پارك علم و فناوري هم افاقه نكرد.اما از طرفي سپردن چنين طرحي به‌دليل زيرساخت‌هاي زيادي كه لازم دارد به بخش خصوصي قابل اجرا نيست و دوم اين‌كه اين طرح عظيمي است كه بايد دولت در راس آن دست به كار شود چون از نظر علمي و فني اعتبار فراواني را مي‌طلبد. چنانچه سرمايه‌گذاري در آن صورت بگيرد ضمن بازخورد مثبت فراوان، كارايي زيادي هم به دنبال خواهد داشت.

شما به عنوان يك مخترع چه انتظاري از مسئولان داريد؟

واقعيت اين‌كه انجام چنين كارهاي تحقيقاتي براي مخترعاني كه علاقه‌مند به كارشان هستند، خسته‌كننده نيست بلكه شيرين و جذاب است.بارها پيش آمده كه من سرگرم كار بودم، اما متوجه گذشت زمان نشده‌ام و شايد بيشتر از سه تا چهار ساعت در طول شبانه روز خواب به چشمانم نيامده باشد. گاهي اوقات نيز آنقدر ذهنم درگير طرح‌هايم است كه حتي در خواب نيز بعضي معادلات خود را حل و فصل مي‌كنم. بيشتر خستگي من و برخي از مخترعان از دست مسئولان است.بعضي از اين مسئولان با وجود داشتن تحصيلات دانشگاهي، افراد كم‌تجربه‌اي بوده و علم چنداني به برخي اختراعات نداشته كه باعث به تعويق افتادن برخي طرح‌هاي مخترعان مي‌شود. بنابراين تقاضاي من از مسئولاني كه اين گفت‌و‌گو را مي‌خوانند، اين است كه توجهي خاص به اختراعات مخترعان داشته باشند، مخصوصا امسال كه سال توليد ملي و حمايت از سرمايه ايراني است - افرادي را به‌عنوان مسئول برگزينند كه علاوه بر داشتن سواد علمي، فني هم باشند تا تداخلي در ادامه روند اين طرح‌ها به وجود نيايد.

شما به‌عنوان كسي كه يك كسب و كار دانش محور يا دانش بنيان را براي توليد ثروت به خدمت گرفتيد و بيش از 30 سال در اين عرصه به فعاليت پرداختيد، چه توصيه‌اي به جوانان مخترع و علاقه‌مند به اين نوع ابداعات داريد؟

به نظر من مخترع كسي است كه از خود، علم خلق مي‌كند، به همين دليل يك مسئوليت در قبال جامعه خود دارد و بايد با انجام اختراع، دين‌ خود را ادا كند. بنابراين جواناني كه قصد ورود به چنين پروژه‌هايي را دارند بايد بدانند در راه تحقق چنين طرح‌هايي نبايد انتظار ميلياردر شدن را داشته باشند زيرا سيستم فناوري، زمانبر است و يكشبه محقق نمي‌شود و براي به ثمر نشستن طرح‌شان بايد سختي‌ها و مشقت‌هاي فراواني را به جان بخرند. اين افراد بايد به‌درستي كارشان ايمان داشته باشند و با پيش آمدن هر سختي، جا خالي نكنند. اين افراد همچنين بايد براي تحقق طرح‌ها و ايده‌هايشان از مشورت و تجربه يك شخص كار آزموده‌ و با تجربه هم استفاده كنند.





تاريخ : پنج شنبه 2 آذر 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |